Een goede hygiëne is cruciaal! “Kippenkar-brigade” zoekt versterking!

ONDERZOEK KIPPENWELZIJN

Van 21 februari tot  21 maart zijn de kippen op onze boerderij het “onderzoeksobject” geweest van twee studenten Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht. Koen en Jeroen hebben in het kader van hun afstudeerscriptie (op verzoek van Herenboeren Nederland) een onderzoek gedaan naar het effect van een dikke bodembedekking in de buitenren op het welzijn van kippen. In het bijzonder was het onderzoek opgezet om te bekijken of een dikkere bodembedekking een positief effect zou hebben op pikgedrag en op de gezondheid van de poten van de kippen. Behalve op onze boerderij, zijn ook de kippen bij Herenboeren Wilhelminapark (Boxtel), Herenboeren Vlinderstrik (Rotterdam) en Herenboeren Breda bij het onderzoek betrokken.

Op 21 februari is de zogenaamde “0-meting” gedaan, die bestond uit het scoren van een steekproef van 50 kippen op een 6-tal markers voor gezondheid. Er is gekeken naar het verendek op meerdere plekken en naar wondjes op de kam en de achterkant van het lichaam (om het pikgedrag te kunnen waarnemen). De poten zijn gescoord op aanwezigheid van wondjes en zwelling op de zooltjes.
De kippen zagen er volgens Koen en Jeroen goed uit, zeker gezien de leeftijd van ons koppel. De meeste kippen hadden een mooi verenkleed en er was een relatief klein percentage waar wat kale plekken zonder veren zichtbaar waren. De kwaliteit van het verenkleed van een kip is afhankelijk van meerdere factoren (stress, voeding, leeftijd, ziektes, genetica, etc.) en is dus in meer of mindere mate een afspiegeling van het algemeen welzijn van de kip.

Wat ook gelijk opviel, was dat onze kippen bijna allemaal kerngezonde pootjes hadden. Dat was vooral opmerkelijk, omdat we juist in die periode te maken hadden met de aanhoudende regenval, waardoor de buitenren en ook de tunnel tussen de kippenkar en de buitenren op veel plekken behoorlijk blubberig waren.

Na de 0-meting hadden Koen en Jeroen de extra bodembedekking  (eerst een laag hennepvezels en daaroverheen een dikke laag tarwestro van eigen boerderij) binnen een poep en een scheet in de buitenren uitgespreid.

De hypothese was dat een dikkere bodembedekking voor meer afleiding zorgt, meer kansen biedt voor natuurlijk foerageergedrag, waardoor het pikgedrag (meestal uit verveling) zou afnemen. Wat ook onderzocht zou worden, was of een dikkere bodembedekking tot een betere pootgezondheid zou leiden, maar zoals gezegd, hadden onze kippen sowieso al geen problemen aan de poten.

Op 6 maart werd de tweede meting gedaan, waarbij ik mocht assisteren tijdens het scoren van de 50 steekproef kippen. Mijn assistentie bestond uit het op de grond plaatsnemen bij het uitloopluik in de kippenkar, om de al gescoorde kippen aan te pakken en naar buiten te dirigeren, onderwijl ervoor wakend dat de overige kippen niet ontsnapten door het luik en de kippen die al buiten waren, niet weer terug naar binnen glipten. Een klusje dat al snel compleet op mijn lachspieren begon te werken…

Het was ook leuk om getuige te zijn van het “onderonsje” tussen Koen en Jeroen, terwijl ze onze kippen met gemak één voor één van de grond op konden pakken om ze te beoordelen:   “ze zijn wel ziek sociaal deze kippen hè?”…” Ja echt super chill”. 😜🐓👍🤣

Na het beoordelen van de steekproef hebben we een extra laag stro uitgespreid in de buitenren, om de kippen weer opnieuw te prikkelen en iets te doen te geven. De vorige laag was in de 2 weken tussentijd namelijk al behoorlijk plat gelopen.

Op 20 maart werd het onderzoek bij ons afgerond. Er is opnieuw een steekproef van 50 kippen beoordeeld op gezondheid.

Wat opviel was dat een aantal van de gepikte kippen, zichtbaar meer nieuwe veeraanplant hadden dan bij de vorige metingen. Dit is een teken dat ze minder gepikt werden dan voorheen, de veren krijgen immers de kans om aan te groeien. Ook viel op dat de kammen van de gehele groep kippen er op het eerste gezicht gezonder uitzagen. En ook dat er meerdere kippen bij zaten die uitzonderlijk grote en rode kammen hadden, haast gelijkend op een haan i.p.v. een kip. Een teken van een uitstekende gezondheid!

Vanwege dat het onderdeel “pootgezondheid” vervallen was, hadden Koen en Jeroen twee nieuwe maatstaven bedacht, waar het welzijn van de kippen aan afgemeten zou kunnen worden: 1) het aantal gelegde eieren tijdens de periode van het onderzoek en 2) de reactie van onze kippen op een “Novel Object Test”. Het aantal gelegde eieren kon gemakkelijk afgelezen worden uit het Excel-overzicht dat de dagelijks verzorgers bijhouden. Een “Novel Object Test” bestaat uit het introduceren van een “vreemd voorwerp”, waarbij het gedrag van de dieren een aantal minuten wordt geobserveerd. Het object dat Jeroen mee genomen had was een leeg blikje, dat vanaf de zijwand in de buitenren gegooid werd. Haast nog voordat het blikje de grond raakte, doken zeker 30 van onze kippen er met zijn allen tegelijk bovenop! Dit kan geïnterpreteerd worden als een teken van weinig schrikgedrag bij onze kippen. Al snel verloren ze echter de interesse in het blikje, toen ze door hadden dat het niet eetbaar was. 😊

GOEDE HYGIENE IS CRUCIAAL

En zo waren we aan het einde gekomen van de uitvoering van het onderzoek. We kijken met belangstelling uit naar de uitkomsten en de daaruit voortkomende adviezen die Koen en Jeroen mogelijk nog voor ons in petto hebben om het algemeen welzijn van onze kippen verder te bevorderen. Het was in ieder geval al erg fijn om bevestiging van ze te krijgen dat de conditie van onze kippen (die al ruim 14 maanden oud zijn) zeer goed is. Daarbij wezen ze erop dat een goede hygiëne van cruciaal belang is voor een goede gezondheid. En dat we dàt op onze boerderij met de tweewekelijkse grote schoonmaak van onze kippenkar, goed op orde hebben. Sinds we deze regelmaat voor het uitmesten van de kippenkar aanhouden, is ook het aantal parasieten dat periodiek gemeten wordt (in de mest) drastisch verminderd tot zelfs compleet afwezig geweest.

KIPPENKAR-BRIGADE ZOEKT VERSTERKING

Wil jij één keer in maand samen met ons een zeer dankbare taak vervullen bij de verzorging van onze kippen, geef je dan op voor de Kippenkar-brigade! Door langdurige uitval van een aantal dierverzorgers, komen we momenteel echt handjes tekort om deze klus om de andere week te kunnen klaren. We werken per uitmestbeurt met minimaal 3, maar liefst met 4 leden samen, dan zijn we meestal binnen 2-3 uur klaar. Als het lukt om nog 4 extra brigade-leden te werven, dan is elk lid maar één keer in de maand aan de beurt.

Wie oh wie komt ons team versterken? Het uitmesten gebeurt altijd in de (vroege) middag, omdat de kippen ’s ochtends in de gelegenheid moeten zijn om hun ei in het leghok te leggen en ze tijdens het uitmesten allemaal naar buiten moeten. Welke weekdag er uitgemest wordt kan in onderling overleg vastgesteld worden, maar de voorkeur gaat wel uit naar de vrijdag of de zaterdag. Dan zit er telkens ongeveer 14 dagen tussen de beurten in en kan het gecombineerd worden met bezoek aan de boerderij voor de uitgifte (of na het oogsten op vrijdag). Het mooiste zou zijn als we met een half-jaar rooster kunnen gaan werken en er per uitmestbeurt 4 mensen ingepland kunnen worden. Als er dan eens iets extra te doen is, dan zijn er genoeg handjes en als er één toch niet kan, zit je niet gelijk met te weinig.

Wil je eerst meer informatie of een keertje meedraaien om te zien wat het inhoudt en zelf ervaren hoe tevreden de kippen zijn wanneer ze weer in hun spic-en-span verblijf naar binnen mogen? Meld je dan aan bij vee@herenboerenleimuiden.nl of stuur een appje naar Ledjaar of Linda (contactpersoon Vee).