Zeiscursus, zaterdag 20 april 2024
Op vakantie in Oostenrijk zag ik, vanaf het terras van ons huisje, de jonge boer van de belendende boerderij het sappige gras van de glooiende weilanden maaien. Mechanisch, wel te verstaan. ’s Avonds, in stil-oranje strijklicht, bewoog een klein mens-figuurtje langzaam langs de randen van het gemaaide veld, het lichaam ritmisch draaiend van rechts naar links. Oma met de zeis. In een klein uur had zij, onder begeleidend gefluit van weidevogels, één rand van het veld netjes afgeschoren. Een mooi, authentiek en rustgevend beeld.
Op de vraag: “Wie wil zich opgeven voor de zeiscursus?” hoefde ik niet lang na te denken. Hoe mooi (en noodzakelijk!) is het niet om op een ecologische manier overtollig gras weg te maaien? Perfect passend in het concept van onze boerderij. Peter, Ledjaar, Jos en ik vormden zaterdag 20 april het eerste klasje. (De tweede is 18 mei aan de beurt). De cursus werd gegeven door Nico Tuijtel, de drijvende kracht van Zeismeister.nl. Nico heeft een zeis-certificaat behaald bij Sensenverein Deutschland en heeft dus veel kennis van zaken. Nico werkt uitsluitend met authentieke Oostenrijkse zeisen, met essenhouten steel.
Wat hebben we allemaal geleerd?
De stelen waren al op onze maat aangeschaft: de steel moet langer zijn dan de lengte van teen tot kin. We moesten onze ‘eigen’ steel afstellen, door de twee handvatten op de juiste werkhoogte vast te zetten met boutjes. We leerden hoe de onderdelen van het zeisblad heten: de arend (het smalle, haakvormige deel waarmee je het blad aan de steel vastmaakt), de baard (het brede deel van het blad) en de punt (die lijkt me duidelijk). Daarna leerden we hoe je het zeisblad aan de steel vastmaakt: De arend schuif je in een metalen bandje en deze maak je vast op de kop van de steel. Er zijn verschillende zeisbladen, die allemaal hun specifieke maaidoel hebben: gras en ruig spul en alles ertussen in. We begonnen met gras-zeisbladen. Het zeisblad moet in een specifieke hoek ten opzichte van de steel vastgezet worden, afhankelijk van het soort te maaien begroeiing. Hoe je dat precies instelt hebben we ook geleerd.
Vervolgens heeft Nico ons uitgelegd en voorgedaan hoe je het zeisblad moet slijpen. Hiervoor wordt een slijpsteentje van bergsteen gebruikt. Dit steentje neem je mee in een langwerpig bakje met water, dat je met een haakje aan je broeksband of riem kan hangen. Overigens: van nieuwe zeisbladen verwacht je dat ze gebruiksklaar zijn (zeisen maar!), echter ze moeten vaak nog geslepen worden. Dit gebeurt dan met een speciale (zoete) vijl.
Op naar buiten, naar het weiland! Maar eerst nog instructie over hoe je de zeis moet dragen: in de rechterhand, steel horizontaal, blad aan de voorkant. En afstand houden; je wil niet vóór de klus al EHBO gaan toepassen.
Tja, en al draaiende en maaiende kwam ik erachter dat zeisen echt wel een vaardigheid is die je pas na lange tijd goed onder de knie gaat hebben. De grassprietjes moeten zo kort worden afgemaaid dat ze niet snel terug groeien en de groeikracht voornamelijk naar de wortels gaat.
Op het eerste stukje weiland was het gras al kort en het was uitdagend om hier nog een stukje van af te krijgen. Daarna gingen we naar de boomgaard, waar het gras tussen de rijen bomen flink hoog is opgegroeid. Het leek wel of het zeisen hier iets makkelijker ging. Toch al een klein beetje in de vingers??
Tijdens het zeisen gaf Nico steeds waardevolle aanwijzingen (“Hou contact met de grond!”), liet ons zien hoe je tussendoor het zeisblad slijpt en deed het zeisen af en toe voor.
Weer terug in de stal liet Nico zien hoe je het zeisblad moet ‘haren’. Dit is het voorzichtig bekloppen van de zeisbladsnede om zo braampjes plat te slaan. Dit doe je met een 500 grams hamer en een aambeeld. Om dit comfortabel te doen heeft Nico speciale krukjes ontworpen. Natuurlijk moesten wij dit ook oefenen, alleen niet met een zeisblad (te link…), maar met een stukje aluminium.
Het zeisblad moet vervolgens worden gepolijst en dit doe je met een speciaal sponsachtig steentje, met daarin ijzervijlsel. Tot slot gaat het blad in een verzorgende olie. Klaar voor volgend gebruik!
Met het kopen van alle materialen – zodat we echt aan de slag kunnen – sloten we de cursus af.
Het was een prachtige dag en met een tweeledig gevoel stapte ik op de fiets naar huis: Veel geleerd en zin om met ons groepje de opgedane kennis in praktijk te brengen! De afspraak daarvoor is al gemaakt.
Tom Olijkan
